Voor het oplossen van veel sommen is het gebruik van kruislings vermenigvuldigen heel handig. Hier wordt uitgelegd wat het is, hoe het werkt en hoe je het in sommen van medisch rekenen kan gebruiken. Dit wordt uitgelegd met een aantal voorbeelden.

Maar wat moet je dan allemaal weten om die sommen te kunnen maken?

Eerste globale uitleg

Kruislings vermenigvuldigen is de benaming voor een rekenkundige handeling om een vergelijking tussen twee verhoudingen (evenredigheid) te vereenvoudigen.
En nu in wat simpelere taal: Je hebt een som met 2 breuken, waarbij de 2 breuken door een = aan elkaar gelijk gesteld zijn. Bijvoorbeeld 1/2 = 2/4. Nu wordt de noemer (getal onder de streep) van de linkerbreuk vermenigvuldigd met de teller (getal boven de streep) van de rechterbreuk, en de teller van de linkerbreuk vermenigvuldigd met de noemer van de rechterbreuk.
Beide vermenigvuldigingen zijn aan elkaar gelijk.
Dus 2 x 2 = 1 x 4. 4 = 4.

De 2 breuken

Zoals je ziet zijn er 2 breuken, 12/? en 2/3.

Vermenigvuldigen

Zoals eerder beschreven, wordt de noemer (getal onder de streep) van de linkerbreuk vermenigvuldigd met de teller (getal boven de streep) van de rechterbreuk, en de teller van de linkerbreuk vermenigvuldigd met de noemer van de rechterbreuk.
Dus: ? x 2 en 12 x 3.

Diagonalen zijn gelijk

Beide vermenigvuldigingen zijn aan elkaar gelijk.
Dus: ? x 2 = 12 x 3.
Dit kun je ook eenvoudiger opschrijven:
12 x 3 = 36
? x 2 = 2?
2? = 36.

En wat is ? dan...

We hebben 2? = 36.
Maar uiteindelijk willen we weten wat ? voor waarde heeft en niet wat 2x? voor waarde heeft.
We zullen dus 2? door 2 moeten delen om er ? van te maken.
Als je aan de ene kant van = de waarde door een bepaald getal deelt, moet je dat aan de andere kant van = ook doen.
Dus je moet 36 ook door 2 delen.
2? = 36 > 2?/2 = 36/2 > ? = 18.
In de vergelijking 12/? = 2/3 is ? dus gelijk aan 18.

Voorbeeld gegeven bij som

Aanwezig: Pillen met 16mg werkende stof per pil.
Voorschrift: Patient moet 12mg per keer krijgen.
Vraag: Hoeveel pillen moeten er gegeven worden?

Welke breuken heb je dan?

De eerste breuk die je bij deze som hebt is 1 (pil) met 16 (mg werkende stof) dus: 1/16.
De tweede breuk is ? (pillen) met 12 (mg werkende stof) dus: ?/12.

Vergelijking?

1/16 en ?/12.
Deze 2 breuken zijn aan elkaar gelijk, dus: 1/16 = ?/12.

Zoals eerder beschreven, wordt de noemer (getal onder de streep) van de linkerbreuk vermenigvuldigd met de teller (getal boven de streep) van de rechterbreuk, en de teller van de linkerbreuk vermenigvuldigd met de noemer van de rechterbreuk. 16 x ? = 1 x 12.
Vereenvoudigen:
16? = 12.

Oplossen

16? door 16 delen om ? over te houden, dan 12 ook door 16 delen.
dus: 16?/16 = 12/16 > ? = 0,75.

Dus bij pillen met 16mg per pil en een voorschrift van 12mg per keer, moet er 0,75 pil gegeven worden.

Voorbeeldsom 1

Vraag

  • Mevrouw krijgt medicatie
  • Aanwezig: 100 ml flacon Neocal 30 mg/ml
  • Voorschrift: 1x daags 120 mg Neocal
  • 1. Bereken hoeveel ml mevrouw krijgt per dosis?

Antwoord

  • 1. Breuken: 30 (mg) / 1ml en 120 (mg) / ? (ml). Dus: 30/1 en 120/?
  • 1. Kruislings vermenigvuldigen: 1 x 120 en 30 x ?. Dus: 1 x 120 = 30 x ?
  • 1. 120 = 30?. Beide kanten delen door 30. 120/30 = 30?/30 Dus: 4 = ?
  • 1. Aantal mililiter dat gegeven moet worden is 4